Sinds de start van KnowHowe ben ik als ZZP-er geconfronteerd met het feit dat ik mij continu bewust moet zijn of ik nu wel of niet of heel misschien met een opdrachtgever een dienstverband aanga. Tot voor 2016 was dit gemakkelijk te ondervangen en vroeg je als ZZP-er een VAR verklaring (voluit; Verklaring ArbeidsRelatie) aan bij de belastingdienst. Deze werd aan de opdrachtgever overhandigd en klaar was kees!
Sinds 2016 is de VAR verklaring echter vervangen door de Wet DBA en is de grote onzekerheid voor de ZZP-er begonnen. Het mag duidelijk zijn dat er een hele grote groep ZZP-ers waren die tegen een schijntje voor de opdrachtgever aan het werk waren waardoor de opdrachtgever hopen geld in zijn zak hield. Grote voorbeeld hier is POST.NL geweest. Kortom de wet was dus bedoeld om schijnzelfstandigheid tegen te gaan en meer zekerheid en duidelijkheid te creëren tussen de ZZPér en opdrachtgever. Helaas; vanaf het begin heeft de Wet DBA geen rust en al helemaal geen zekerheid gebracht en werd dus al snel in de koelkast gezet. De belofte dat er vanaf 1 januari 2020 meer zekerheid zou komen is echter niet gehaald. Toch zal de niet werkende Wet DBA gedurende 2020 nog van kracht blijven maar zal deze tot 1 januari niet gehandhaafd worden.
Hoe werkte de VAR-verklaring ook alweer?
Met de VAR-verklaring toonde je als zzp’er aan dat je bij een organisatie niet in vast dienstverband was. Deze verklaring diende jaarlijks bij de Belastingdienst te worden aangevraagd en aan de opdrachtgever te worden overlegd. Zo kreeg de opdrachtgever fiscale zekerheid en wist de opdrachtgever zeker dat de ZZP-er (opdrachtnemer) geen beroep kon doen op een dienstbetrekking. Bij het ontbreken van zo’n VAR verklaring was de opdrachtgever verplicht om loonheffingen in te houden op de beloning die hij aan de opdrachtnemer betaalde.
Helaas bood deze voldoende ruimte om schijn arbeidscontracten in de hand te werken en werd de VAR vervangen door de Wet DBA.
En hoe werkt of zou de Wet DBA moeten werken?
Met name het tegengaan van de schijnconstructies moest door de wet DBA worden opgelost echter de wet werd vanaf het begin niet met open armen ontvangen. Met name door ZZP Nederland omdat zij van mening waren dat de overheid met deze wet het ondernemerschap van de zelfstandigen belemmerde. In de wet DBA staat namelijk dat de opdrachtgever en zzp-er samen verantwoordelijk zijn voor de arbeidsrelatie die zij met elkaar aangaan en dat er dus geen sprake is van loondienst. Maar is het niet heel normaal dat je als ZZP-er niet in loondienst bent ! het woord zegt het toch al Zelfstandige Zonder Personeel.
Afijn; normaal gesproken is het dus duidelijk dat een ZZP-er niet in loondienst is, maar mocht je als ZZP en opdrachtgever dan toch twijfelen, dan kun je binnen de Wet DBA ervoor kiezen om een modelovereenkomst af te sluiten alhoewel dit weer niet verplicht is.
Geen boetes tot 2021…
Omdat het dus nu al duidelijk is dat het kabinet de wet gaat vervangen, is de wet DBA tot 1 januari 2021 bevroren. Met andere woorden; de wet wordt momenteel dus niet gehandhaafd.
Tot 1 januari 2021 krijgen opdrachtgevers dus geen naheffingen of boetes als achteraf toch blijkt dat de ZZP-er in loondienst werkte. Maar natuurlijk is er altijd een maar ……
Alhoewel de wet DBA niet gehandhaafd wordt, houdt de belastingdienst sinds oktober 2019 wel scherper toezicht op schijnzelfstandigheid. Mocht blijken dat de opdrachtgever ‘opzettelijk een situatie van evidente schijnzelfstandigheid heeft laten ontstaan of voortbestaan omdat hij weet – of had kunnen weten – dat er feitelijk sprake is van een dienstbetrekking (en daarmee een oneigenlijk financieel voordeel behaalt en/of het speelveld op een oneerlijke manier aantast)‘, dan kan de belastingdienst alsnog correcties en boetes opleggen. Dit uiteraard wel na eerst een waarschuwing te hebben uitgedeeld.
Het alternatief voor de Wet DBA welke in 2021 concreet zou moeten zijn zou wel eens de ‘opdrachtgeversverklaring’ kunnen gaan heten! Lees hiervoor mijn blog ‘Opdrachtgeversverklaring; is dat het alternatief?’